Tarczyca to mały gruczoł, od którego wiele zależy. Odpowiedzialny za produkcję hormonów, wpływa na wiele procesów w naszym ciele oraz na nasze samopoczucie. Choroba Hashimoto to częste schorzenie, które atakuje ten ważny gruczoł. Ważnym czynnikiem przy jej leczeniu jest odpowiednia dieta.
Tarczyca – mały gruczoł, duży problem
Ten mały gruczoł w kształcie motyla jest niezbędny zarówno dla płodu, jak i dla dorosłego człowieka. Hormony wydzielane przez tarczycę są odpowiedzialne za rozwój mózgu i kości w okresie rozwoju, a później za pracę mózgu, serca, wątroby i powstawanie nowej tkanki kostnej. Tarczyca pełni też bardzo ważną rolę w procesie metabolizmu, zużycia tlenu i produkcji ciepła w ciele. Jej hormony biorą też udział w prawidłowej pracy gruczołów płciowych. Jak widać mały gruczoł tarczycy jest odpowiedzialny za mnóstwo procesów w naszym organizmie.
Hormonami odpowiedzialnymi za wszystkie te czynniki są trójjodotyronina (T3) i tyroksyna (T4). Trzecim hormonem wiązanym z tarczycą jest TSH (tyreotropina), jednak jest ona wydzielana przez przysadkę mózgową. Jej związek z tarczycą jest taki, że pobudza gruczoł do produkcji T3 i T4.
Hashimoto chorobą kobiet
Najczęściej na chorobę zapadają kobiety w wieku 30-50 lat. Hashimoto to choroba autoimmunologiczna, a więc taka, w której organizm sam atakuje swoje komórki lub tkanki. Jak często bywa w przypadku tego rodzaju schorzeń, nie do końca wiadomo skąd się bierze. Na pewno wpływ na jej rozwój mają czynniki genetyczne, stres, ale też wahania hormonów związane z menopauzą i nieodpowiednia dieta.
Hashimoto to zapalenie organu tarczycy. Objawy często są na początku niezauważane albo łatwe do pomylenia z innymi chorobami. Objawów może być wiele: bóle mięśni, senność, ciągłe zmęczenie, nieregularne i obfite miesiączki, problemy z zajściem w ciążę, trudności z oddychaniem, przyspieszone bicie serca. Hashimoto często występuje też w parze z innymi chorobami tarczycy, np. niedoczynnością. Obydwie choroby objawiają się też przybraniem na wadze, gorszym samopoczuciem czy ciągłym uczuciem zimna. Chorobę najłatwiej zdiagnozować robiąc USG tarczycy i badania krwi.
Zła dieta przyczyną i lekiem na zapalenie tarczycy
Nieodpowiednia dieta może doprowadzić do zapalenia tarczycy, ale może też pomóc w jej wyleczeniu. Jednym z najważniejszych składników dla odpowiedniej pracy tarczycy jest jod. Ten pierwiastek jest elementem składowym hormonów tarczycy. Sytuacja z jodem jest skomplikowana, ponieważ jego niedobór może prowadzić do niedoczynności tarczycy, jednak jego nadmiar może być przyczyną powstania zapalenia Hashimoto. Biorąc pod uwagę, że te dwie choroby często występują razem, jak powinno wyglądać spożycie jodu?
Przede wszystkim warto wiedzieć, że od lat 40. XX wieku sól którą kupujemy w sklepach, jest jodowana. Innymi źródłami jodu są ryby morskie, wodorosty, owoce morza i mleko oraz jego przetwory. Zwiększenie lub zmniejszenie ilości tych produktów w diecie powinno być decyzją lekarza. Wiele badań pokazuje też, że jeżeli zachodzi potrzeba suplementacji jodem, to powinna się ona odbywać w towarzystwie innego pierwiastka – selenu.
Selen kluczowy w leczeniu Hashimoto
Selen to drugi po jodzie najważniejszy mikroelement związany z tarczycą. To właśnie w niej koncentruje się największa ilość tego pierwiastka w przeliczeniu na 1 gram organu. Selen stymuluje produkcję T3 i T4. Najbogatszym źródłem selenu są ryby i owoce morza, orzechy brazylijskie, jajka, kasza gryczana, kakao, mleko i jego przetwory. Niedobór tego pierwiastka w diecie może być przyczyną choroby Hashimoto, jednak podobnie jak w przypadku jodu suplementacja musi być kontrolowana. Badania mówią, że odpowiednia podaż selenu podczas suplementacji jodem nie grozi zaostrzeniem zapalenia Hashimoto i może pomóc zwalczyć jego objawy.
Żelazo odpowiedzialne za metabolizm tarczycy
Niedobór żelaza wpływa na negatywnie na metabolizm tarczycy. Enzym odpowiedzialny za tworzenie hormonów tarczycy zawiera w swoim składzie żelazo. Zawartość żelaza w organizmie i choroba Hashimoto są bardzo powiązane – zapalenie błony śluzowej żołądka, które upośledza wchłanianie żelaza, często występuje wraz z … chorobą Hashimoto. Można więc łatwo stwierdzić, że jest to błędne koło. Nawet 60% osób chorujących na niedoczynność tarczycy cierpi też na anemię, a więc chorobę spowodowaną niedoborem żelaza. Żeby uzupełnić ten pierwiastek w diecie, powinno się spożywać szczególni podroby: wątróbkę, żołądki, ale też chudą wołowinę i wieprzowinę oraz żółtka. Żeby zwiększyć wchłanianie żelaza, należy je spożywać je wraz z witaminą C, a więc np. zieloną pietruszką, papryką, cytrusami czy aronią.
Witamina D wpływa na chorobę Hashimoto
Niedobory witaminy D są częstym zjawiskiem, szczególnie zimą i w krajach z mniejszą ilością słońca w ciągu roku. Chociaż witamina D jest wiązana zazwyczaj ze zdrowiem naszych kości i samopoczuciem, to nowe badania wskazują, że może też chronić przed chorobami autoimmunologicznymi i wspomagać ich leczenie. Inne badania mówią, że to właśnie choroba Hashimoto wpływa na niedobór witaminy D w ciele. Niezależnie od tego co jest przyczyną, a co skutkiem, to wskazana jest suplementacja tego składnika. Powstaje on w naszym ciele pod wpływem promieni słonecznych, ale w miesiącach zimowych warto sięgnąć po suplementy. Witamina D jest też obecna w oleju z dorsza, świeżym łososiu, sardynkach i produktach mlecznych.
Dieta bogata w błonnik zmniejszy objawy Hashimoto
Jednym z wielu objawów zapalenia tarczycy jest spowolniona perystaltyka jelit. Błonnik jest składnikiem diety, który ją wspomaga. Pobudza jelita do pracy, usuwa nadmiar toksyn z ciała i zwiększa uczucie sytości. Ten czynnik wspomaga też odchudzanie, które jest często jest niezbędne w przypadku Hashimoto. Dawka błonnika dla takich osób może być nawet większa niż zalecana. Błonnik znajdziemy przede wszystkim w produktach pełnoziarnistych, kaszach, orzechach, roślinach strączkowych, awokado, bananach czy marchwi.
Czego unikać w chorobie Hashimoto?
Osoby chore na zapalenie tarczycy powinny unikać spożywania związków goitrogennych (izoflawonoidów sojowych i tioglikozydów). W Hashimoto pacjenci zmagają się z wolem, a więc charakterystycznym zgrubieniem na szyi, Goitrogeny działają wolotwórczo, a więc jeszcze bardziej zwiększają wole. Dlatego właśnie należy ograniczyć spożycie warzyw kapustnych, rzodkiewki, kalarepy, brokułów, kalafiora, gorczycy, soi, szpinaku, truskawek, brzoskwiń czy słodkich ziemniaków. Wspomniane produkty mają wiele witamin i składników mineralnych, dlatego nie powinno się ich całkowicie eliminować. Obróbka termiczna zmniejsza działanie wolotwórcze o 30%, więc jest to sposób na zneutralizowanie goitrogenów. Odpowiednia dawka jodu i selenu w diecie i ograniczone spożycie tych produktów powinna mieć pozytywny wpływ na tarczycę.
Pacjenci z Hashimoto powinni przestrzegać podstawowych zasad zdrowego żywienia
Oprócz szczegółowych zaleceń i przeciwwskazań wymienionych wcześniej, pacjenci z zapaleniem tarczycy powinni pamiętać też o innych zasadach. Nadwaga i otyłość często towarzyszą chorobie, dlatego ważna jest dieta o odpowiedniej kaloryczności. Nie powinna to być dieta niskokaloryczna, tylko taka, która opiera się na zdrowych produktach i nawykach. Spożywanie małych posiłków 4-5 razy dziennie, dieta bogata w zalecane warzywa i owoce, chude mięso, produkty pełnoziarniste, nabiał i ryby to prosta droga do zrzucenia wagi. Chorzy na Hashimoto nie powinni zażywać zbyt dużej ilości suplementów, dlatego składniki takie jak jod, selen czy żelazo powinny znaleźć się w ich codziennym jadłospisie. Aktywność fizyczna, odpowiednie nawodnienie i dobrej jakości sen tylko przyspieszą leczenie choroby.
Jak można się przekonać, czytając zalecenia i przeciwwskazania dla pacjentów Hashimoto, wpływ różnych składników na tarczycę jest nadal badany. Dlatego właśnie warto zmieniać swoją dietę i wraz z lekarzem obserwować reakcję organizmu. W ten sposób najłatwiej można dobrać odpowiednią dietę, wykluczyć składniki, które zaostrzają zapalenie i zwiększyć ilość substancji, które zmniejszają objawy.